Louis Schoofs, provincieraadslid voor Groen en bestuurder bij de Warande, reageert op het rapport van de intendant. "We hebben altijd gepleit voor een intendant. De intendant werkte een leidraad uit voor de toekomst voor De Warande. Het nieuwe rapport geeft zuurstof en omvat uitdagende voorstellen."

Rekening houdend met de krachten uit het verleden, wordt er nu gefocust op een robuust toekomstmodel waarbij haalbare richtingen worden geduid en er rekening wordt gehouden met modaliteiten die De Warande nodig heeft om die transitie te kunnen opnemen. De stad Turnhout kent een sterk groeiende bevolking en een hoge diversiteit. Één op vier kinderen worden er in kansarme gezinnen geboren. Voor De Warande is het vooreerst een belangrijke taak als lokale publieke ruimte in de cultuursector om het sociale weefsel te versterken. Daarnaast moet het campusmodel van De Warande (met haar projecten MOOOV Filmfestival, DINAMO, het ondersteunen van sociale netwerken, de acteeropleiding Kaaiman, theater maken met jongeren, …) blijvend versterkt worden.

“Het idee om de Warande als stadsvernieuwersproject voor Turnhout is een zeer interessante synthese in de nota,” reageert Louis Schoofs. “De Warande, als veilige vuurtoren voor de regio, kan een hefboom worden om verder door te ontwikkelen als creatieve hub voor innovatie naar kunst en cultuur. De Warande ook een plaats geven in het kunstendecreet van 2021 vergt nieuwe uitdagingen.”

“Inhoudelijke lijnen worden helder gemaakt in de nota van de intendant. Deze met een aangepaste bestuurlijke hefboom ondersteunen vormt een belangrijke klip die kortelings moet worden genomen binnen een aangepast decretaal kader. Zoniet blijft De Warande in zijn bestuurlijke onmondigheid hangen," legt Louis uit. "De bestuurlijke plaats van de provincie blijft op het infrastructurele en het ondersteunende beheer (software, financiën, ...). Tegelijkertijd wordt meer ruimte en verantwoordelijkheid gegeven en dit op gelijkwaardigheid naar de diverse inhoudelijke actoren."

"Een EVA vzw (een Extern Verzelfstandigd Agentschap, red.) wordt vooropgeschoven en men zal meer partnerorganisaties engageren. De stad Turnhout zal de ruimte moeten krijgen en nemen voor de invulling van haar eigen culturele project. Het is aan Vlaanderen om dit decretaal mogelijk te maken en het is aan de provincie Antwerpen om haar verantwoordelijkheid op te nemen,” aldus Schoofs.

Groen heeft geijverd voor het aanstellen van een intendant en dit heeft duidelijk geleid tot meer inhoudelijke zuurstof en beleidsruimte en tot het ontsluiten van een te beperkend bestuurlijk model.

Voorstel van decreet intussen goedgekeurd

Op de laatste plenaire vergadering van het Vlaams Parlement op 8 mei werd het ‘voorstel van decreet’ goedgekeurd waardoor cultuurhuis De Warande in Turnhout voorlopig bij de provincie Antwerpen kan blijven in afwachting van een definitieve oplossing. Groen onthield zich. "Dit voorstel van decreet is op dit moment de enige oplossing om de Warande niet te treffen," zegt Vlaams parlementslid Meyrem Almaci. "De timing ontbreekt van een hervorming die broodnodig is voor de Warande."

"Bestuurskundig is het geen vooruitgang dat de provincie het beheer van de Warande mag behouden, zonder einddatum zelfs," reageert Bart Caron, voormalig Vlaams parlementslid die de cultuurdossiers opvolgde. "Dat er voor de Warande een oplossing op maat moest komen, was wel onvermijdelijk. De stad Turnhout kan de Warande niet alleen overnemen, want zulke centrumsteden worden ondergefinancierd door het Gemeentefonds. De huidige situatie is een gevolg van een bestuurlijk kluwen en het ontbreken van een warrige op lokaal en bovenlokaal beleid."

De Vlaamse regering koos niet voor een oplossing op maat met bijvoorbeeld een gedeeltelijke overname door de Vlaamse overheid of een specifieke positionering in een decreet. Caron: "Dit omdat de andere centrumsteden wel de lasten voor hun cultuurcentrum dragen en een constructie meteen ook zou kunnen gelden voor die steden. Wil de Vlaamse overheid wel extra inspanningen doen voor lokale besturen, voor cultuurcentra met een bovenlokaal bereik en belang? Is er wel een visie op dit type culturele voorzieningen, die nochtans zeer belangrijk zijn voor artiesten en publiek, voor verenigingen en vormingswerk om er een groot bereik te realiseren? Het decreet lokaal cultuurbeleid is in ieder geval opgedoekt en daarmee basta," aldus Caron.

Ook de verevening van provinciale middelen wordt hier uit de weg gegaan. Caron: "Als het budget dat de provincie uittrekt naar een intergemeentelijk beheer zou kunnen gaan, dan is het probleem ook van de baan. De provincie mag daar best deels voor gecompenseerd worden, maar dat aanvaardt de provincie blijkbaar niet. En zo wordt er gekozen om alles bij het oude te laten en de provincie in het zadel te houden van de Warande. Zeker tot er een helder bestuurlijk landschap komt, en een visie op lokaal cultuurbeleid. Een begrijpelijke pragmatiek in het belang van de werking van de Warande en de personeelsploeg."

Louis vult aan: "In het rapport van de intendant zijn wel enkele interessante pistes die toch een autonome werking van de Warande mogelijk maken, maar daarover lees je in de persberichten van de provincie geen woord. Het  beheer- en governancemodel schets interessante piste:

"Een provincie kan een provinciaal extern verzelfstandigd agentschap (EVA) in privaatrechtelijke vorm oprichten voor welbepaalde beleidsuitvoerende taken van provinciaal belang. [...] . Een private EVA is een private rechtspersoon in de vorm van een vereniging, een stichting of een vennootschap (bijv. een vzw). De vzw en de stichting bieden voldoende mogelijkheden om externe experten of deskundigen te betrekken in de bestuursorganen. [...] Daarnaast is er binnen de raad van bestuur van een vzw of een stichting voldoende ruimte om een representatief beeld van de maatschappij te creëren, door middel van een samenstelling met oog voor culturele diversiteit en andere maatschappelijke insteken. Die diverse deelname aan het beheer van de Warande is van belang voor het waarborgen en het bevorderen van het draagvlak, de uitstraling en de actualiteit van het cultuurhuis.""

Op die manier kan er een autonome werking zijn, gebaseerd op een beheersovereenkomst met de provincie. Maar dat zal moeten afgedwongen worden via de stakeholders, sympathisanten en berokkenen. Op langere termijn moet gestreefd worden naar een bovenlokale/intergemeentelijke structuur van gemeenten uit de Kempen. Daar zouden dat decreet Bovenlokale Cultuurwerking en het Gemeentefonds op termijn de mogelijkheden voor moeten kunnen bieden. En dan zou de provincie de Warande moeten overdragen.

Groen volgt het dossier van de Warande nauw op via haar vertegenwoordigers op alle niveaus.